protokół odbioru robót budowlanych do faktury

Usługobiorca poświadczył odbiór robót podpisując protokół zdawczy remontu, w tym samym dniu. Firma wykonująca roboty fakturę powinna wystawić najpóźniej: - 20 kwietnia 2014 roku. Protokół nie stanowiący podstawy do wystawienia faktury (np. odbiór robót zanikających lub ulegających zakryciu) może być zastąpiony wpisem do dziennika budowy. Odbiór robót wykonywanych przez podwykonawcę przeprowadza generalny wykonawca jednocześnie z odbiorem robót przez zamawiającego od generalnego wykonawcy. załącznik nr 1 do wniosku o płatność_ver.4.0 wersja 1.4/07.12.2018 2 II. Zakres Prac Dokonano zakończenia następującego zakresu prac/ robót budowlanych zgodnie z zestawieniem Generalny wykonawca podaje w fakturze dane wynikające z jego umowy z inwestorem, wyszczególniając (w tabelce) kolejno należność wszystkich podwykonawców, a w końcu należność za roboty wykonane siłami własnymi, przy czym w kolumnie "f" należy podawać 1% do potrącenia wartości robót każdego podwykonawcy, a w pozycji dotyczącej Obowiązek uczestniczenia w czynnościach odbioru należy również do inspektora nadzoru inwestorskiego, jeśli ten został ustanowiony (art. 25 pkt 4 pr. bud.). Oczywiście w ramach zawartej umowy o wykonanie robót budowlanych strony mogą ustanowić inne, uzupełniające mechanizmy odbioru i osób zaangażowanych w tym procesie. Site De Rencontre Pour Femme De Grande Taille. Wykonujemy roboty budowlane związane z kładzeniem tynków. Fakturzysta wystawił fakturę na podstawie protokołu odbioru robót budowlanych, w którym był taki zapis: data robót od 3 do 11 lipca 2017 r., data protokołu 1 sierpnia 2017 r. Z faktury wynika: data sprzedaży 11 lipca, a data wystawienia 1 sierpnia. Czy prawidłowo określił datę sprzedaży (wykonania usługi)? W deklaracji za jaki okres należy wykazać tę sprzedaż? Tak, fakturzysta prawidłowo określił datę sprzedaży (wykonania usługi), za którą należy uznać moment faktycznego zakończenia robót, a nie podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego. Protokół potwierdza jedynie fakt wykonania tych usług, jednak nie przesądza o terminie i zakresie ich wykonania. Jeśli faktura została wystawiona na firmę, wówczas powinna być rozliczona w VAT w sierpniu 2017 r. Jeśli na osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej – wówczas usługę należało rozliczyć w lipcu 2017 r. Szczegóły w dalszej części artykułu. W usługach budowlanych obowiązek podatkowy może powstawać na dwa sposoby, w zależności od statusu usługobiorcy. Jeżeli usługa budowlana została wykonana na rzecz niepodatnika (osoby fizycznej, która nie prowadzi działalności gospodarczej), to obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych, tj. z chwilą wykonania usługi (art. 19a ust. 1 ustawy o VAT). Jeśli natomiast usługa budowlana została wykonana na rzecz: podatnika podatku od towarów i usług lub podatnika podatku od wartości dodanej, lub podatnika podatku o podobnym charakterze, lub osoby prawnej niebędącej podatnikiem, wówczas – na podstawie art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. a) w zw. z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT – sprzedaż tej usługi powoduje powstanie obowiązku podatkowego z chwilą terminowego wystawienia faktury. Polecamy: Biuletyn VAT Aby data wystawienia faktury wyznaczała datę powstania obowiązku podatkowego, faktura musi zostać wystawiona: nie wcześniej niż 30 dnia przed wykonaniem usługi (art. 106i ust. 7 pkt 1 ustawy o VAT) i nie później niż 30 dnia od dnia wykonania usługi (art. 106i ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT). Jeżeli podatnik w ogóle nie wystawi faktury lub wystawi ją z opóźnieniem, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminu wystawienia faktury, czyli 30 dnia od dnia wykonania usługi. Tak wynika z art. 19a ust. 7 ustawy o VAT. UWAGA! Jeżeli usługa budowlana została wykonana na rzecz niepodatnika, wówczas obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych, tj. z chwilą wykonania usługi. Jeśli natomiast nabywcą usługi jest podatnik, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą terminowego wystawienia faktury. Specyfika świadczenia usług budowlanych powoduje, że mogą one być również rozliczane częściowo. Wówczas – w przypadku usług przyjmowanych częściowo, o których mowa w art. 19a ust. 2 ustawy o VAT – 30-dniowy termin wystawienia faktury będzie biegł od dnia wykonania części usługi, dla której to części określono zapłatę. Ustalenie daty wykonania usługi budowlanej jest zatem kluczowe: w przypadku usługi wykonanej na rzecz niepodatnika – pod względem wyznaczenia daty powstania obowiązku podatkowego, w przypadku usługi wykonanej na rzecz podatnika – pod względem określenia prawidłowego terminu wystawienia faktury, która wyznacza datę powstania obowiązku podatkowego. Jak określić datę wykonania usługi budowlanej Choć data wykonania usługi budowlanej między podatnikami VAT nie wyznacza wprost daty powstania obowiązku podatkowego – jest ona istotna. Odniesienie się do niej przesądza bowiem o terminowym lub nieterminowym wystawieniu faktury. Jeśli faktura została wystawiona terminowo, wówczas data jej wystawienia wyznacza datę powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli natomiast została wystawiona z naruszeniem terminu, wtedy o dacie powstania obowiązku podatkowego z tytułu świadczenia usług budowlanych decyduje upływ 30 dnia od dnia wykonania usługi. W przeszłości przyjmowano, że datą wykonania usługi budowlanej jest data podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego. Warto nadmienić, że także obecnie dla celów podatku dochodowego data podpisania tego protokołu wyznacza moment powstania przychodu z tytułu wykonania usługi budowlanej. Resort finansów podkreśla jednak, że moment wykonania usługi budowlanej według ustaw o podatkach dochodowych ustala się niezależnie od regulujących to zagadnienie przepisów ustawy o VAT. W VAT jest zatem inaczej niż w podatku dochodowym. Przyjmuje się bowiem, że wykonanie usługi budowlanej następuje w momencie faktycznego zrealizowania wszystkich czynności, które składały się na tę usługę, a nie w momencie podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego. Na tę zasadę wskazał także Minister Finansów w interpretacji ogólnej z 1 kwietnia 2016 r. (sygn. w której stwierdził, że dla celów VAT: (...) nie należy wiązać momentu wykonania usługi budowlanej lub budowlano-montażowej ze spełnieniem formalności cywilnoprawnej, jaką jest podpisanie protokołu zdawczo-odbiorczego (...). (...) za datę wykonania usługi budowlanej lub budowlano-montażowej należy przyjąć datę faktycznego wykonania usługi, tj. dzień, w którym – w związku z wykonaniem określonej umową usługi lub jej części (jeżeli usługa jest przyjmowana częściowo) doszło do faktycznego zakończenia prac lub ich części – wykonawca zgłasza je do odbioru (w opinii wykonawcy usługi lub ich część są gotowe do ich przyjęcia przez nabywcę usługi). UWAGA! Wykonanie usługi budowlanej następuje w momencie faktycznego zrealizowania wszystkich czynności, które składały się na tą usługę, a nie w momencie podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego. Także sądy administracyjne zgodnie twierdzą, że nie ma uzasadnienia, aby moment wykonania usług budowlanych utożsamiać z podpisaniem protokołu zdawczo-odbiorczego. Przykładem takiego stanowiska są wyroki NSA z 7 lutego 2017 r. (sygn. akt I FSK 840/15), z 5 kwietnia 2017 r. (sygn. akt I FSK 1482/15) oraz z 28 kwietnia 2017 r. (sygn. akt I FSK 1811/15). W tym kontekście sądy podkreślają, że nawet ewentualny brak protokołu zdawczo-odbiorczego w chwili wykonania usługi budowlanej nie świadczy o tym, że nie doszło w ogóle lub w konkretnej dacie do wykonania usługi. W orzecznictwie uznaje się, że podpisanie protokołu zdawczo-odbiorczego usługi budowlanej jedynie dokumentuje, potwierdza wykonanie usługi budowlanej. Jego podpisanie nie jest natomiast elementem usługi budowlanej, co wyklucza uznanie, że usługa budowlana jest wykonana dopiero z chwilą jego podpisania. Protokół zdawczo-odbiorczy usług budowlanych nie decyduje zatem o skutkach w VAT. Dla przykładu NSA w wyroku z 5 kwietnia 2017 r. (sygn. akt I FSK 1482/15) stwierdził, że: (...) zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. a w zw. z art. 106i ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT, momentem wykonania robót budowlanych, będzie zrealizowanie wszystkich warunków przewidzianych w umowach dotyczących tych usług, ale w zakresie ich elementów rozumianych potocznie, w oparciu o obiektywne kryteria, na których opierają się te pojęcia. Niewątpliwie protokół, o jakim mowa w sprawie, obiektywnie nie jest elementem usługi budowlanej czy budowlano-montażowej, a jedynie potwierdza jej wykonanie (...). Zdaniem sądów administracyjnych wykonanie usługi budowlanej następuje w dniu faktycznego wykonania wszystkich czynności określonych w warunkach umowy o roboty budowlane. Skutki błędnego określenia daty wykonania usługi budowlanej przedstawia poniższy przykład. Przykład Założenia: Spółka świadczy usługę budowlaną na rzecz innego podatnika VAT polegającą na wznoszeniu konstrukcji stalowych. Usługa została wykonana (zgłoszona do odbioru) 30 czerwca, natomiast faktyczne podpisanie protokołu zdawczo-odbiorczego nastąpiło 15 lipca. I wariant: Spółka przyjmuje, że 30-dniowy termin wystawienia faktury liczy od dnia faktycznego wykonania usługi, tj. od 30 czerwca. Usługę budowlaną zafakturowała 25 lipca. Faktura została wystawiona terminowo, tj. w ciągu 30 dni od daty wykonania usługi. Obowiązek podatkowy powstał w dacie wystawienia faktury, tj. 25 lipca. Spółka wykazała sprzedaż usługi budowlanej w deklaracji VAT-7 za lipiec. II wariant: Spółka przyjmuje, że 30-dniowy termin wystawienia faktury liczy od dnia podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego (jako dnia wykonania usługi). Usługę budowlaną zafakturowała 1 sierpnia, tj. w ciągu 30 dni od daty podpisania protokołu. Faktura została wystawiona po upływie terminu, tj. po 30. dniu od dnia wykonania usługi (powinna zostać wystawiona najpóźniej do 30 lipca, a została wystawiona 1 sierpnia). Obowiązek podatkowy nie jest związany z datą wystawienia faktury. Powstał on z chwilą upływu terminu wystawienia faktury, czyli 30 lipca. Spółka powinna wykazać sprzedaż usługi budowlanej w deklaracji VAT-7 za lipiec. Wykazanie jej w deklaracji VAT-7 za sierpień (w związku z wystawieniem faktury) będzie błędne i spowoduje zaniżenie zobowiązania podatkowego lub zawyżenie nadwyżki podatku naliczonego nad należnym za lipiec. Przykład Spółka świadczy usługę budowlaną polegającą na wykonaniu konstrukcji dachowej. Usługa została wykonana (zgłoszona do odbioru) 30 czerwca. Odbiorca robót budowlanych nie podpisał jednak protokołu zdawczo-odbiorczego, ponieważ stwierdził, że jeden z warunków umowy nie do końca został wykonany, z czym jednak spółka, jako wykonawca, się nie zgodziła. W takiej sytuacji jeśli spółka: wystawi fakturę np. 10 lipca – obowiązek podatkowy powstanie 10 lipca w związku z wystawieniem faktury, w ogóle nie wystawi faktury – obowiązek podatkowy powstanie 30 lipca w związku z upływem terminu wystawienia faktury. Brak odbioru robót, powoduje, że spółka w deklaracji VAT-7 za lipiec i tak powinna rozliczyć VAT z tytułu sprzedaży usługi. Ewentualne skutki uwzględnienia zastrzeżeń odbiorcy powinna ona udokumentować późniejszym wystawieniem faktury korygującej. Podstawa prawna: art. 19a ust. 1, ust. 2, ust. 5 pkt 3 lit. a) i ust. 7, art. 106b ust. 1 pkt 1, art. 106i ust. 3 pkt 1 i ust. 7 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – z 2017 r. poz. 1221 Aneta Szwęch, ekspert w zakresie podatków i rachunkowości Protokół odbioru robót budowlanych - co daje, jakie ma znaczenie? Jakie funkcje pełni protokół odbioru robót budowlanych zwłaszcza w kontekście spraw sądowych? Bardzo często w sporach sądowych strony postępowania o zapłatę kładą bardzo duży nacisk na protokołu odbioru prac. Czy słusznie? W umowach dot. robót budowlanych najczęściej podstawą do wystawienia faktur jest protokół odbioru wykonanych prac. Niejednokrotnie zdarza się, że strony procesu inwestycyjnego wzajemnie zrzucają sobie różne nieprawidłowości przy wystawianiu przedmiotowych protokołów np. iż podpisy go osoby nieuprawnione bądź został wystawione pod nieobecność jeden ze stron. Odbiór prac budowlanych Protokół odbioru co do zasady stanowi potwierdzenie przez inwestora wykonania robót budowlanych i jest następnie dla wykonawcy podstawą do żądania wynagrodzenia. Częstokroć w orzeczeniach sądów powszechnych np. w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 lipca 2009 r., sygn. akt II CSK 61/09 wskazano, iż nie powinno się podnosić protokołu odbioru robót budowlanych do niewiadomo jakiej rangi. Jak słusznie wskazał Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku wydanym w sprawie I ACa 647/15, sporządzenie i podpisanie protokołu odbioru robót budowlanych uzasadnia jedynie domniemanie, że zostały prace wykonane zgodnie z umową. Jest to tylko jednak domniemanie, które można przecież obalić przez udowodnienie, że umowa została wykonana w sposób niepoprawny. Protokół odbioru robót budowlanych stanowi również dowód spełnienia świadczenia przez wykonawcę (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 1997 r., sygn. II CKN 28/97). Należy jednak pamiętać, że nie jest to dowód wyłączny. Nie powinno budzić wątpliwości, że w przypadku uchybień związanych z odbiorem robót wykonawca może wykazywać okoliczność ich wykonania także przy użyciu innych środków dowodowych. Adwokat powinien także zwrócić uwagę, że Kodeks cywilny nie określa formy czynności odbioru robót. Może ona zatem przybierać postać czynności pisemnej, względnie ujętej w innej formie, lub następować w sposób dorozumiany (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 kwietnia 2010 r., sygn. IV CSK 494/09). Sprawy o zapłatę - adwokat Zgierz Kancelaria adwokacka adwokata Piotra Sęk oferuje szeroko rozumianą pomoc prawną w sprawach cywilnych o zapłatę, w tym w sprawach dotyczących inwestycji budowlanych. Posiadamy bogate doświadczenie w reprezentowaniu Klientów w sporach sądowych nie tylko w województwie łódzkim. Nasze kancelarie mieszczą się w Łodzi oraz w Zgierzu. Zapraszamy do zapoznania się w ofertą naszych usług prawnych oraz do kontaktu z kancelarią w celu uzgodnienia dogodnego terminu spotkania. Słowa kluczowe: sprawy gospodarcze, sprawy budowlane, sprawy o zapłatę, porady prawne, adwokat Łódź, adwokat Zgierz, adwokat w Łodzi Rekomendowane odpowiedzi Gość monika Zgłoś Udostępnij nie bardzo rozumiem jaka jest zależnosc miedzy data na protokole odbioru robót np. budowlanych a odprowadzeniem podatku protokół jest wystawiony np a w umowie wpisano ze faktura zostanie wystawiona w paxdzierniku np. to kiedy należy zapłacic podatek doch?poprosze o pomoc. Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Gość Dominik Zgłoś Udostępnij Ja porowadze firme budowlana i mam odbiory co chwile ! i nie ma zadnego powiazania miedzy podatkiem doch . a protokolem odbioru ! podatek placisz dopiero po wystawieniu faktury ! pozdro Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Gość krystyna Zgłoś Udostępnij fakture wystawaiasz na apodstawie prot odbioru, fakture do 7 dni od daty wykonania usługi/daty prot odbioru/ obowiazek podatkowy dochodowy w budowlance powstaje w zapłaty lub w terminie zapłaty , nie póżneiej niż do 30 dnia miesiaca terimu zapłaty , Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Gość Patrycja Zgłoś Udostępnij Ja fakture wystawiam z dniem wystawienia protokolu odbioru. Robimy tak od lat i zawsze w trakcie kontroli jest ok. Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Sporządzenie jednostronnego protokołu odbioru prac budowlanych przez wykonawcę jest dopuszczalne, jeżeli od jego sporządzenia uzależniona jest zapłata wynagrodzenia. Blokuje się w ten sposób potencjalną możliwość szantażu podmiotu zobowiązanego do zapłaty (inwestora, generalnego wykonawcy) wobec wykonawcy (podwykonawcy). Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 lipca 1998 r. (II CKN 673/97 ). Ma ono nie tylko głęboki sens z praktycznego punktu widzenia, ale również silne umocowanie w obowiązujących przepisach prawa. Na wstępie należy wyjaśnić, że nie ma podstaw do różnicowania sytuacji prawnej inwestora i generalnego wykonawcy w stosunku do podwykonawcy, jeżeli na podstawie art. 6471 inwestor wraz z generalnym wykonawcą jest zobowiązany do zapłaty należnego podwykonawcy wynagrodzenia. W każdym przypadku chodzi bowiem o jednakową relację, tj. relację podmiotu, na rzecz którego wykonano prace i na którym spoczywa obowiązek zapłaty i podmiotu, który te prace wykonał i spodziewa się otrzymać za nie umówione wynagrodzenie. Stąd dla uproszczenia można ograniczyć rozważania do inwestora, który jest ostatecznym beneficjentem działania wszystkich podmiotów zaangażowanych w proces budowlany, i wykonawcy. Kontekst faktyczny W praktyce umów o roboty budowlane powszechnie przyjął się schemat wystawiania faktur końcowych przez wykonawcę po podpisaniu przez strony protokołu odbioru końcowego. Problem zaczyna się wtedy, kiedy prace zakończono, a niekiedy i więcej – budowany obiekt stoi, działa i spełnia przypisaną mu rolę – a formalnego odbioru potwierdzonego protokołem brak. Brak więc formalnej podstawy do wystawienia faktury, a w braku faktury – brak płatności na rzecz wykonawcy. Problem sprowadza się więc do pytania – czy poprzez odwlekanie w czasie podpisania protokołu odbioru końcowego robót inwestor może w nieskończoność wstrzymywać wypłatę należnego wykonawcy wynagrodzenia za ich wykonanie? Istota problemu prawnego Istotą problemu prawnego leżącego u podstaw oceny tzw. protokołów jednostronnego odbioru wykonanych przez wykonawcę robót budowlanych jest charakter czynności odbioru jako obowiązku inwestora. W tym obszarze należy wskazać po pierwsze, że odbiór robót nie jest synonimem podpisania protokołu odbioru robót. Przepisy o umowie o roboty budowlane nie wymagają przyjęcia przez inwestora wykonanych robót w żadnej określonej formie. Stąd odbiór robót, a więc ich faktyczne przyjęcie od wykonawcy połączone co do zasady z udzieleniem mu pokwitowania wykonania zobowiązania, może nastąpić również przez fakty dokonane. Sporządzenie protokołu niewątpliwie ma jednak walor dowodowy, ułatwiając ustalenie w okolicznościach konkretnego przypadku, co objęła czynność odbioru. Po drugie, obowiązki inwestora można podzielić na dwie zasadnicze kategorie. Pierwsza obejmuje obowiązki mające na celu stworzenie wykonawcy warunków niezbędnych do wykonywania robót budowlanych. Do natury tych obowiązków należy to, że bez ich spełnienia przez inwestora wykonawca nie może spełnić swojego świadczenia. Do drugiej kategorii należy obowiązek odebrania wykonanych prac i zapłaty umówionego wynagrodzenia, a więc czynności konieczne do zakończenia stosunku prawnego stron. Obowiązki inwestora należące do drugiej ze wskazanych kategorii wynikają jednoznacznie zarówno z art. 647 Kodeksu cywilnego ( jak i z art. 18 ust. 1 pkt 4) Prawa budowlanego. W stosunku prawnym, jaki tworzy umowa o roboty budowlane (czy też np. umowa o dzieło, z której historycznie umowa o roboty budowlane się wywodzi), inwestor i wykonawca zajmują wobec siebie wzajemnie pozycję wierzyciela i dłużnika. Wydaje się, że wszystkie obowiązki należące do pierwszej z wymienionych kategorii w stosunku prawnym umowy o roboty budowlane inwestor wykonuje jako wierzyciel wobec wykonawcy będącego dłużnikiem. Z kolei obowiązki z kategorii drugiej inwestor wykonuje jako dłużnik. Innymi słowy, zarówno z tytułu zapłaty należnego wykonawcy wynagrodzenia, jak i poprzedzającego go odbioru robót, inwestor jest dłużnikiem wykonawcy, a wykonawca wierzycielem inwestora. Inwestor jako dłużnik wykonawcy powinien zatem dokonać odbioru i zapłacić umówione wynagrodzenie, czyli wykonać swoje zobowiązanie zgodnie z jego treścią, w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje – także w sposób odpowiadający tym zwyczajom (art. 354 § 1 Dokonanie odbioru przez inwestora to obowiązek dłużnika Ujęcie obowiązku dokonania odbioru przez inwestora wprost w przepisach prawa (por. art. 647 art. 18 ust. 1 Prawa budowlanego) przemawia jednoznacznie za kwalifikowaniem inwestora w tym przypadku jako dłużnika wykonawcy. Koncepcja ta jest również uzasadniona aksjologicznie, gdyż sankcje będące następstwem zwłoki dłużnika są dalej idące, niż konsekwencje związane ze zwłoką wierzyciela. Przyjęcie tej koncepcji oznacza zatem zaostrzenie odpowiedzialności inwestora zmierzające do silniejszej ochrony uprawnień wykonawcy, który należycie i terminowo wykonał swoje zobowiązanie. Ochrona osoby należycie wykonującej swoje zobowiązanie jest natomiast wartością samą w sobie, którą prawo chroni. Jest to koncepcja uwzględniająca wspomniane już zasady współżycia społecznego, czyli etyczny, moralny wymiar współczesnego prawa. Co z tego wynika?Skoro dokonanie odbioru jest obowiązkiem inwestora, i to obciążającym go jako dłużnika, to należy przyjąć, że wykonawca jako wierzyciel może żądać jego wykonania. Silniejsza ochrona wykonawcy jako wierzyciela inwestora w kwestii odbioru oznacza bowiem możliwość żądania wykonania świadczenia i naprawienia wynikłej z niewykonania szkody, a nawet odstąpienia od umowy (art. 477, 494 Żądania, o których mowa, aktualizują się w przypadku zwłoki dłużnika, czyli takiego opóźnienia w wykonaniu zobowiązania, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność. Co więcej, zwłoka inwestora (dłużnika) w wykonaniu jego zobowiązania do dokonania odbioru nie może rzutować na powstanie dalej idących, kolejnych roszczeń wykonawcy (wierzyciela), takich jak roszczenie o zapłatę należnego wynagrodzenia. Dlaczego? Dlatego, że faktycznie roszczenie o zapłatę wynagrodzenia jest konsekwencją wykonania zobowiązania przez wykonawcę jako dłużnika, a nie konsekwencją wykonania zobowiązania przez inwestora jako dłużnika, tj. odbioru. Fakt, że odbiór robót kwituje wykonanie zobowiązania (potwierdza jego wykonanie) nie oznacza, że odbiór staje się źródłem prawa wykonawcy do otrzymania zapłaty. Źródłem tym pozostaje bowiem niezmiennie należyte wykonanie zobowiązania zgodnie z jego treścią, w tym społeczno-gospodarczym przeznaczeniem, czyli należyte wykonanie zleconych robót budowlanych. Innymi słowy, obowiązki wykonawcy jako dłużnika przekładają się na jego prawa jako wierzyciela. Obowiązki inwestora jako dłużnika pozostają na nie bez wpływu. Dostrzegając tę prawidłowość sądy powszechne kontynuują linię orzeczniczą wskazaną w powołanym na wstępie publikacji wyroku Sądu Najwyższego z 1998 r. stwierdzając, że: „Odbiór robót jest elementem przełomowym w stosunkach pomiędzy stronami umowy o roboty budowlane, gdyż z jednej strony potwierdza wykonanie zobowiązania i otwiera wykonawcy prawo do żądania wynagrodzenia, bądź wskazuje na jego niewykonanie lub nienależyte wykonanie w całości lub w części wobec istnienia wad i rodzi odpowiedzialność za wady ujawnione przy odbiorze, a z drugiej strony wyznacza początek biegu terminów rękojmi za wady. (…) Podkreślić należy, że w sytuacji gdy wymagalność roszczenia o wynagrodzenie za wykonane roboty uzależniona jest od protokolarnego odbioru robót, decydujące znaczenie ma nie tylko sporządzenie takiego protokołu, ale w razie jego braku, bądź odsunięcia tej czynności w czasie, w stosunku do okresu, w którym wykonano roboty, istotne znaczenie mają także przyczyny, które to spowodowały. W sytuacji bowiem, kiedy zamawiający z przyczyn leżących po jego stronie uchybia obowiązkowi odbioru robót, następują skutki zwłoki po jego stronie i takie zachowanie pozostaje bez wpływu na roszczenie wykonawcy, który uprawniony jest do żądania wynagrodzenia, a roszczenie jego staje się wymagalne z chwilą, w której po spełnieniu obowiązków przez wykonawcę, odbiór winien nastąpić.” W praktyce trafnie zatem przyjmuje się dokonywanie tzw. jednostronnych protokołów odbioru robót budowlanych przez wykonawców, jeżeli inwestor uchyla się od dokonania obowiązku odbioru. Jednostronny protokół odbioru tworzy swego rodzaju fikcję prawną pokwitowania udzielonego wykonawcy przez inwestora na piśmie. Od strony praktycznej taki protokół pełni rolę porządkującą, szczególnie w sytuacji, w której faktyczne przekazanie wykonanych robót rzeczywiście nastąpiło. Uzasadnieniem prawnym dla wypłaty należnego wykonawcy wynagrodzenia jest bowiem wykonanie zleconych prac, a nie podpisanie protokołu. Dlatego też, podobnie jak w przypadku umowy o dzieło, tak i przy umowie o roboty budowlane odbiór robót może skutecznie nastąpić również przez dokonanie faktycznego odbioru prac bez sporządzania formalnego protokołu. Zachodzi wtedy przypadek jednoznacznego oddzielenia czynności odbioru od potwierdzenia jego dokonania na piśmie. Wniosek Wniosek z powyższych rozważań jest prosty. Gdyby w sytuacji faktycznego przedstawienia prac do odbioru, a tym bardziej w przypadku przyjęcia wykonywanego obiektu do użytkowania przez inwestora, uzależniać należne wykonawcy wynagrodzenie od sporządzenia dwustronnego, pisemnego protokołu, „(…) inwestor korzystałby z wybudowanego obiektu bez zapłaty wynagrodzenia na rzecz wykonawcy, czego akceptować nie sposób” . Ta jednoznaczna teza pozwala na dokonanie prawidłowej wykładni przepisów, oddając ducha prawa cywilnego, które chroni nie tylko osoby staranne, ale i uczciwe. Szkoda, że tak często się o tym radca prawny Anna Wiluś-AntoniukANW Anna Wiluś-Antoniuk i Wspólnicy Kancelaria Radców Prawnych Sp. k. tel. 22 253 02 00biuro@ Anna Wiluś-Antoniuk, radca prawny Czy artykuł był przydatny? Przykro nam, że artykuł nie spełnił twoich oczekiwań. Jak możemy to poprawić? Nasi Partnerzy polecają Quizy Problem z odmową odbioru robót budowlanych Etap odbioru robót budowlanych jest bardzo istotnym momentem w procesie budowlanym. Chociaż napisano o tym wiele to wciąż budzi liczne kontrowersje, albowiem bardzo często dochodzi w tym momencie do sporów pomiędzy inwestorem a wykonawcą. Umowa o roboty budowlane nakłada na jej strony liczne obowiązki. Głównym obowiązkiem wykonawcy jest wykonanie i oddanie obiektu, określonego w umowie o roboty budowlane. Inwestor jest zobowiązany z kolei do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, a następnie do odebrania obiektu i zapłaty wykonawcy umówionego wynagrodzenia. Powyższe czynności są obowiązkami ustawowymi, wyrażonymi wprost w art. 647 Odbiór robót budowlanych to obowiązek inwestora W praktyce istnieje ciągły problem z odbiorem robót budowlanych, który stanowi zarzewie sporu pomiędzy uczestnikami procesu budowlanego. Godzi się zauważyć, że inwestorzy traktują odbiór robót budowlanych głównie jako przywilej, a nie jak obowiązek. Warto zauważyć, że inwestor często zwleka z odbiorem robót budowlanych tudzież uzależnia ich odebranie od nieistnienia jakichkolwiek wad. Takie zachowanie stanowi realne zagrożenie dla interesu wykonawcy. Postępowanie inwestorów jest nadużyciem ich silniejszej pozycji i należy je traktować jako niezgodne z prawem. Dlaczego inwestor uchyla się od odbioru robót budowlanych? Wykonawcy powinni wiedzieć, że odbiór robót budowlanych to obowiązek inwestora. Obowiązek ten jest niezależny od humoru inwestora lub jego dobrej albo złej woli. Inwestor przez odmowę robót może starać się wymusić na wykonawcy szereg innych pożądanych przezeń zachowań lub czynności. Istotnie odbiór robót budowlanych jest obowiązkiem również na podstawie art. 654 Przepis ten określa obowiązek odbiorów częściowych. W braku odmiennego postanowienia umowy inwestor jest zobowiązany na żądanie wykonawcy przyjmować wykonane roboty częściowo. Odbiory częściowe powinny następować w miarę ich ukończenia za zapłatą odpowiedniej części wynagrodzenia. Czy inwestor może odmówić odbioru robót budowlanych? Z pewnością inwestor ma prawo odmowy odebrania od wykonawcy robót budowlanych, o ile istnieją ku temu przesłanki. Obowiązek inwestora do odbioru robót budowlanych nie ma charakteru bezwzględnego. W tym zakresie istnieje bogate i utarte orzecznictwo. Sądy powszechne wielokrotnie mierzyły się z zagadnieniem odmowy odbioru robót budowlanych. Podstawy do odmowy odbioru robót budowlanych Bez wątpienia inwestor może odmówić odbioru robót budowlanych o ile: w robotach występują wady, których charakter stanowi o niewykonaniu umowy przez wykonawcę. Wyrok SA w Lublinie z 3 listopada 2017, sygn. I ACa 292/16 obiekt jest wykonany niezgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej. Wyrok SN z 7 marca 2013, sygn. II CSK 476/12 przedmiot umowy nosi wady na tyle istotne, że nie będzie zdatny do użytkowania. Wyrok SA w Białymstoku z 27 października 2017, sygn. I ACa 321/17 Wady istotne jako przyczyna odmowy dokonania odbioru robót budowlanych Wyłącznie istnienie wad istotnych w wykonanych robotach uzasadnia odmowę dokonania odbioru robót budowlanych przez Inwestora. W związku z tym wyjątkowo ważny jest proces rzetelnego odróżnienia wad istotnych od wad, które takimi wadami nie są. W tym celu, w sporach sądowych pomiędzy firmami budowlanymi, niezbędne jest zasięgnięcie opinii specjalisty. Biegły sądowy dokonuje oceny charakteru wad w robotach budowlanych. Godzi się zauważyć stanowisko Sądu Najwyższego przedstawione w wyroku z dnia 12 marca 2021 r. sygn. V CSKP 14/21. Podsumowując, wyrok ten potwierdza, kiedy inwestor jest uprawniony do odmowy odbioru obiektu. Otóż może to zrobić, gdy obiekt jest dotknięty wadą istotną. Taką jest wada, która czyni obiekt niezdatnym do umówionego użytku zgodnie z przeznaczeniem lub prowadzi do wykonania robót w sposób wyraźnie sprzeciwiający się umowie. Skutki odmowy odbioru robót budowlanych Jeżeli w robotach budowlanych istnieją wady nieistotne, to inwestor nie może uchylić się od obowiązku odebrania robót. Odbiór robót budowlanych zwykle rzutuje na możliwość otrzymania przez wykonawcę wynagrodzenie za wykonane roboty. W rezultacie, jeżeli pomimo tego inwestor nie odbiera zgłoszonych mu robót, to po jego stronie zachodzi zwłoka w wykonaniu umowy. Inwestor nie może bez uzasadnionego powodu wstrzymywać odbioru. Inwestor powinien skorzystać z uprawnień z rękojmi ewentualnie z roszczeń z gwarancji, o ile została udzielona. Taką odmowę odbioru robót należy traktować jako nienależyte wykonanie umowy przez inwestora. Opisane działanie inwestora pozostaje bez wpływu na roszczenie wykonawcy o zapłatę wynagrodzenia. Zapłata wynagrodzenia należy się z chwilą, w której po spełnieniu obowiązków przez wykonawcę, powinien nastąpić odbiór robót. Wyrok SA w Białymstoku z 18 grudnia 2014, sygn. I ACa 629/14. Postanowienia umowy dotyczące odbioru robót budowlanych Niebywale często strony umowy o roboty budowlane wprowadzają postanowienia, które zgoła odmiennie regulują procedurę odbioru robót. Zwykle przyczynia się do tego jedna ze stron umowy, która jest silniejsza ekonomicznie. Przykładem tego typu jest zapis, który uzależnia prawo wykonawcy do uzyskania wynagrodzenia od podpisania bezusterkowego protokołu odbioru. Zdaniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie taki zapis jest nieważny. Jego treść stoi w opozycji do istoty umowy o roboty budowlane. Wyrok z 3 sierpnia 2017 r., sygn. I ACa 689/16. Podobnie uznał Sąd Apelacyjny w Warszawie w innym wyroku. W sprzeczności z art. 647 jest postanowienie umowy mówiące, iż odbiór prac nastąpi jedynie, gdy sporządzony zostanie protokół odbioru bezusterkowego. Artykuł ten nakłada na inwestora obowiązek odbioru prac. Taki zapis nie może być wiążący. Wyroku z 28 stycznia 2016 r., sygn. I ACa 253/15. Czy można samemu odebrać roboty budowlane? Postanowienia warunkujące wypłatę wynagrodzenia od podpisania protokołu odbioru robót są nierzadko wprowadzane do umów o roboty budowlane. Inwestorzy nie są zwykle zainteresowani rychłym podejściem do odbioru robót. Z kolei wykonawca będzie zawsze zmierzał do ich niezwłocznego odbioru ponieważ dzięki temu ograniczy wątpliwości, co do terminu zakończenia robót. Jeżeli inwestor unika odbioru to prawidłową reakcją jest skierowanie do niego pisemnego wezwania. Ważnym elementem takiego pisma jest wezwanie do stawiennictwa w określonym szczegółowo terminie na terenie inwestycji w celu odebrania robót i sporządzenia odpowiedniego protokół. Jednostronny odbiór robót budowlanych vs odmowa odbioru robót budowlanych W jednym z rozstrzygnięć Sąd Najwyższy wskazał, że wykonawca może dokonać jednostronnego odbioru robót. Taki odbiór stanowił podstawę wystawienia faktury w oparciu o sporządzony przez wykonawcę kosztorys powykonawczy. Należy podkreślić, że odmowa odbioru nie może stanowić szantażu ze strony inwestora. Powiązanie momentu powstania obowiązku zapłaty wynagrodzenia z przyjęciem wykonanych robót wynika z art. 654 Wyrok z dnia 7 kwietnia 1998 r., sygn. II CKN 673/97. Kiedy można sporządzić jednostronny protokół odbioru robót budowlanych? Przepisy prawa nie regulują jednostronnego odbioru robót budowlanych. Jego podstaw należy szukać w orzecznictwie sądów, które negatywnie oceniały postawę strony zobowiązanej do odbioru. Reasumując, jeżeli pomimo wezwania inwestor wciąż uchyla się od odbioru wykonawca uprawniony jest dokonania odbioru w sposób jednostronny, co oznacza odbiór robót bez udziału inwestora. Ważnym jest jednak, aby poinformować inwestora w wezwaniu do odbioru robót, iż w przypadku jego niestawiennictwa, wykonawca dokona odbioru w sposób jednostronny. Zdjęcie EJ Yao z Unsplash

protokół odbioru robót budowlanych do faktury